Sewa Haji Paroo
- Uncrowned King of Bagamoyo
- 1851
- February 1897
- Parents
- Siblings
આ વાર્તાના ગુજરાતી અનુવાદ વાંચવા માટે નીચે સ્ક્રોલ કરો'
In 1850, Haji Paroo Pradhan, a Kutchi Khoja from Bhuj and his brother Jaffer Paroo Pradhan ventured to Zanzibar to seek their fortune and in 1852, Haji established a small general store there. He made slow but steady progress and opened a branch store in Bagamoyo in 1860.
Sewa Haji Paroo was one of his four children and received his exposure to business in the family store. His apprenticeship came to an abrupt end in 1869, when his two brothers died and he was consigned the complete charge of the company called Haji Kanji & Co.
During the 1860’s, the firm had began supplying caravans with trade goods, such as cloth, beads, copper wire and brass pots and was in turn purchasing ivory, rhino horns and hippo teeth for export. In 1870’s the increase in the number of caravans using Bagamoyo as a start-point induced Sewa Haji to include the recruitment of “wapagazi” or porters among the services he offered. He then started financing the caravans led by Arabs and Swahilis and was now involved in virtually every phase of long distance trade.
This successful expansion and management brought him both profits and notoriety. Some Europeans travellers, who dealt with him, had rather acrimonious comments about this style of operations. But even those who deprecated him spoke of his energy and ability to get the job done. In 1871, he encountered the explorer, Henry Stanley, who went and made negative comments about him. Yet a few years later, when Stanley was launching an expedition to Congo, he recommended that an advance man “should be sent to Bagamoyo to arrange with the Hindi Saywa (Sewa Haji) respecting the Wanyamwezi and a house as soon as possible.”
In 1887 Ropes, the American ivory trader, complained bitterly that business had gone rotten. He railed against the Zanzibar cutthroats: ‘P Dossa, Nassir Lila, Salie Jacksie, Peera Dewjie, Seewar Hadjie & Musa.. .all a set of rushing, failing, cheating, swindling gamblers, buying anything & everything for luck.[1]
Besides racist envy, the explorers’ disdain was probably also because Sewa Haji was also involved providing arms to the caravans. In those days, Bagamoyo served as a major coastal funnel for guns, powder and ammunition into the interior. It is estimated that ten thousand guns were transported annually from Bagamoyo to Unanyembe. Either operating alone or in partnership with Europeans, Sewa Haji controlled a large part of the trade. Even after competing German firms had established branches in Bagamoyo to sell arms, Sewa Haji continued to be a major importer.
It appears that it was the actions of the British colonisers at this time (1888) forced Sewa Haji to leave Zanzibar and relocate to Bagamoyo.
Col Smith (the British Consul, who was defacto ruler of Zanzibar), when seeing a British Indian Subject not saluting him, he calls him in his house and orders him to come to his house to salute him every day, and great many other injustice is practised by him to the British Indian Subjects. It would [be] to much if everything is enumerated. Sewjee Hadjee, a British Indian Subject who undertakes to convey goods to the interior of Africa of all nations - got into his displeasure and he was finding an opportunity to Chastise him, but he being a sharp fellow, he made his way to Bombay before the Consul could get hold of him. [2]
In fact, by 1889, Sewa, now in Bombay, was so upset that he was actively working with the Germans to expand their commercial interests.
The captain of the Harmonic, a friend formerly in the service of the Sultan, had given him (Peera Dewjee) the interesting news that Sewa Haji had visited Berlin and Hamburg to ask for an Africa-based shipping line and the Germans were now thinking about it.[3]
The Deutsch Ost-Afrika Line, was formed April 19, 1890. The first weekly trips to Bombay and Zanzibar in 1892. The company still operates in East Africa today.[4]
His association with Sultan Sayed Hamid bin Thwain for whom he was 'chief Indian creditor” in 1896 exemplified his reputation for business acumen and also honesty. On May 6, 1896, the two signed a contract of ten years, “....by which His Highness agrees that Siva Haji is to sell all the crops, consisting of coconuts, cloves and clove-stems, grown on the Government shambas situated both in Zanzibar and Pemba, Siva Haji shall try his best to obtain the best prices current in the town, or more, and he is to receive a commission on everything he sells of 5 percent.......Siva Haji has the sole monopoly to sell the said Government product, and no one else can do so until the expiration of said period....” This contract however remained in force only for nine months.
Sewa Haji did not think in just narrow limited business terms. From the beginning of his business career, he had been a pious man and a leader and was noted for his philanthropy both during his life and after. In his will, he had expressed that all the houses located in Dar es Salaam and Bagamoyo should go to the German government with the stipulation that the income was to be used in providing food to the lepers. Its income was to be paid to the Bagamoyo Sewa Haji Hospital. In the early 1880, he had purchased stone houses and it was his express desire that a hospital for the destitute and infirm should be erected on the site.
In 1886, Sewa Haji offered land and money to the Christian Missionaries for a new hospital in the town. The laying of the foundation stone was done March 25, 1891, in the presence of the German Governor Von Weissmann. In 1912 the German administration took over the hospital which is still a Government hospital with more than 100 beds. It is the only hospital in the Bagamoyo District.
Sewa Haji Hospital, now known as the Bagamoyo District Hospital.
Although an unlettered man himself, Sewa Haji Paroo had a deep respect for education. In 1890, he bought the old fort which had originally been built in 1856 by Abdallah S. Marhabi(one of the first Persian Shomvi Shirazi, who had founded Bagamoyo around 1793)and which was later taken over by Sultan Majid, who added to it and fortified it to house his Baluchi garrison troops. He opened it as a multiracial school for both Indian and African children. It was one of the first schools in East Africa and operated it till October 1896 when he passed it on to the German colonial government on the condition that it should remain a school for African, Indian (and on their insistance, German pupils on a different floor). Now renamed Mwambao Primary School, it is still in operation and has about 800 pupils, with more than 350 orphans as well as class for disabled pupils.
The 1st School in East Africa-built by Sewa Haji 1890.
In 1891, when Dar es Salaam became the capital of German East Africa, he helped to establish the Sewa Haji Hospital there. After British conquest of Tanganyika in 1919, they captured the hospital and promptly renamed it Princess Margaret Hospital and then closer to decolonisation in 1956, they again renamed it as Muhimbili Hospital, which is now the principal teaching hospital in Tanzania. Sewa Haji, the far sighted Khoja benefactor of Tanzania, remains unremembered.
By the end of 1898, the German colonial authorities in Tanganyika had opened a leprosarium, which was financed by Sewa Haji and also through charitable contributions.[5]
Sewa Haji Hospital, Dar es Salaam
Sewa Haji Hospital, Dar es Salaam
Sewa Haji Hospital, Dar es Salaam
The provision of medical services by the colonial state in Zanzibar started in 1896. The military hospital which was 28 funded by Sewa Haji, a Bohora(sic Khoja) wealthy merchant was established at the Barrack area.[6]
When he died of a shark bite in 1891 in Zanzibar, the Fathers of the Holy Ghost" Catholic Mission journal recorded that, “He had been in extraordinary good humor.” The Christian missionaries at Bagamoyo used to call him “our generous friend”. Eight days after his death, an entry was placed in the mission journal that, “This devoted friend of the Mission will not forget (us) in his last wishes.” And he did not.
In 1892, the grounds of the (the Catholic ed.) mission were enlarged by a gift of land from the Muslim and philanthrope, Sewa Haji, who originally came from what today is Pakistan. He gave the mission 20,000 ha of grounds and a three-storey school for multi-racial education (Africans and Asians) in the middle of the town of Bagamoyo. [7]
The Germans made Sewa Haji, the first Asian to receive a honorific title from the German Government.
The land he donated in Mombasa, Kenya is still being used as a cemetary.
His second wife was his brother Sajan’s widow. In an irony of fate or a testament to his magnanimity, Sewa Haji Paroo, the builder of the first multi-racial, non-sectarian school in East Africa, died childless.
With the exception of one house which he left to the Padre Parmann, the rest of his estates were entrusted to the German government. The money was to be used in providing food for lepers.[8]
References & Notes
- ↑ Aldrick, Judith. The Sultan's spymaster: Peera Dewjee of Zanzibar. Naivasha: Old Africa Books, 2015. pg 191
- ↑ ibid Aldrick pg 216
- ↑ ibid Aldrick pg 223
- ↑ ibid Aldrick pg 231
- ↑ ISSA, AMINA AMEIR. FROM STINKIBAR TO ZANZIBAR: DISEASE, MEDICINE AND PUBLIC HEALTH IN COLONIAL URBAN ZANZIBAR, 1870-1963 A Dissertation Submitted in Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy in History at the University of KwaZulu-Natal.
- ↑ ISSA, AMINA AMEIR. FROM STINKIBAR TO ZANZIBAR: DISEASE, MEDICINE AND PUBLIC HEALTH IN COLONIAL URBAN ZANZIBAR, 1870-1963 A Dissertation Submitted in Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy in History at the University of KwaZulu-Natal.
- ↑ Freundeskreis Bagamoyo E. V. “The Story of Bagamoyo” (http://www.bagamoyo.com)
- ↑ Chief Secretary to Keeper of German Records, Dar es Salaam, March 10th 1925.TNA 7652 p.5. (cited in WALJI, Shirin Remtulla, A HISTORY OF THE ISMAILI COMMUNITY IN TANZANIA The University of Wisconsin, PhD. Thesis 1974
1850 માં, હાજી પારુ પ્રધાન, ભુજની કચ્છી ખોજા અને તેમના ભાઇ જાફર પારુ પ્રધાન તેમના સંપત્તિની શોધ કરવા ઝાંઝીબાર ગયા અને 1852 માં, હાજીએ ત્યાં એક નાનો સામાન્ય સ્ટોર સ્થાપ્યો. તેમણે ધીમી પરંતુ સતત પ્રગતિ કરી અને 1860 માં બાગામોયોમાં એક શાખા સ્ટોર ખોલ્યો.
સેવા હાજી પારૂ તેમના ચાર બાળકોમાંનો એક હતો અને પરિવારની દુકાનમાં વ્યવસાય માટે તેમનો ખુલાસો મળ્યો હતો. તેમની ઉમેદવારી 1869 માં એક આકસ્મિક અંત આવ્યો, જ્યારે તેમના બે ભાઈઓ મૃત્યુ પામ્યા હતા અને તેમને "હાજી કાન્જી એન્ડ કો" નામના કંપનીનો સંપૂર્ણ હવાલો સોંપવામાં આવ્યો હતો.
1860 ના દાયકા દરમિયાન, કંપનીએ કાપડ, માળા, તાંબાના વાયર અને પિત્તળના વાસણો જેવા ટ્રેડ વેપારો પૂરા પાડવાનું શરૂ કર્યું હતું અને નિકાસ માટે બદલામાં હાથીદાંત, રાઇનો શિંગડા અને હિપ્પો દાંતમાં હતા. 1870 ના દાયકામાં બગામોયોનો પ્રારંભિક બિંદુ પ્રેરિત સેવા હાજી તરીકે ઉપયોગમાં લેવાતા કાફલાઓની સંખ્યામાં વધારો કરવા માટે "વેપગેઝી" ની ભરતી અથવા તેઓ જે સેવાઓ ઓફર કરે છે તેમાંના દ્વારકોનો સમાવેશ થાય છે. ત્યારબાદ તેમણે આરબો અને સ્વાહીલીસની આગેવાની હેઠળના કાફલાઓને ધિરાણ કરવાનું શરૂ કર્યું હતું અને હવે તે લાંબા અંતરનાં વેપારના દરેક તબક્કામાં સામેલ છે.
આ સફળ વિસ્તરણ અને મેનેજમેન્ટ તેમને નફો અને અપકીર્તિ બંને લાવ્યા. કેટલાક યુરોપીયન પ્રવાસીઓ, જેઓ તેમની સાથે વ્યવહાર કરતા હતા, તેમની કામગીરીની આ શૈલી વિશે ઉગ્ર ટિપ્પણીઓ હતી. પણ જે લોકોએ તેમને નાપસંદ કર્યો તેઓ તેમની શક્તિ અને નોકરી મેળવવાની ક્ષમતા વિશે વાત કરતા હતા. 1871 માં, તેમણે સંશોધક, હેનરી સ્ટેનલીને શોધ્યું, જે ગયા અને તેમના વિશે નકારાત્મક ટિપ્પણીઓ કરી. થોડા વર્ષો બાદ, જ્યારે સ્ટેન્લીએ કોંગો માટે એક અભિયાન ચલાવ્યું હતું ત્યારે તેમણે ભલામણ કરી હતી કે અગાઉથી માણસ "બગામોયોને મોકલવા માટે હિન્દી સાવા (સેવા હાજી) ની સાથે વાન્નામવેઝીનો અને ઘરને શક્ય તેટલી વહેલી તકે પ્રસ્તુત કરવા માટે મોકલવા જોઇએ."
જાતિવાદી ઈર્ષ્યા ઉપરાંત, શોધકોનું અણગમો પણ સંભવતઃ કારણ કે સેવા હાજી કાફલાઓને હથિયાર આપવા માટે પણ સામેલ હતા. તે દિવસોમાં, બાગામોયોએ આંતરિકમાં બંદૂકો, પાવડર અને દારૂગોળાનો મુખ્ય દરિયાઇ પ્રવાહ તરીકે સેવા આપી હતી. એવો અંદાજ છે કે બગામોયોથી અનનાઈમબે સુધી દર હજાર બંદૂકો વહન કરવામાં આવ્યાં હતાં. એકલા સંચાલન અથવા યુરોપીયનો સાથે ભાગીદારીમાં, સેવા હાજીએ વેપારનો મોટો હિસ્સો નિયંત્રિત કર્યો. સ્પર્ધા બાદ જર્મન કંપનીઓએ બાગામોયોમાં શસ્ત્રો વેચવા માટે શાખાઓની સ્થાપના કરી હતી, સેવા હાજી મુખ્ય આયાતકાર તરીકેનું રહ્યું. સુલ્તાન સૈયદ હમીદ બિન થ્વૈને 1896 માં "મુખ્ય ભારતીય લેણદાર" તરીકેનો તેમનો સંગઠન, વ્યાપાર કુશળતા અને પ્રમાણિકતા માટે તેમની પ્રતિષ્ઠાનું ઉદાહરણ આપતું હતું. 6 મે, 1896 ના રોજ, બંનેએ દસ વર્ષનો કરાર કર્યો, ".... જેના દ્વારા તેમની મહત્તા સંમત થાય છે કે શિવા હાજી સરકારના શેમ્બ પર ઉગાડવામાં આવેલા નારિયેળ, લવિંગ અને લવિંગ-દાંડીઓ સહિત તમામ પાકોનું વેચાણ કરે છે. ઝાંઝીબાર અને પેમ્બા બંનેમાં આવેલ, શિવા હાજી નગરમાં શ્રેષ્ઠ ભાવો મેળવવા માટે શ્રેષ્ઠ પ્રયાસ કરશે, અથવા વધુ, અને તે 5 ટકા વેચાણ કરે છે તેના પર કમિશન મેળવશે ....... શિવા હાજી આ સરકારી પ્રોડક્ટને વેચવાનો એકમાત્ર એકાધિકાર, અને કોઈએ આ સમયગાળાના સમાપ્તિ સુધી આવું કરી શકતું નથી .... "આ કરાર માત્ર નવ મહિના માટે અમલમાં રહ્યો હતો.
"1887 માં રોપ્સ, અમેરિકન હાથીદાંતના વેપારીએ કડવું ફરિયાદ કરી હતી કે વ્યવસાય ખરાબ થઈ ગયો છે. તેણે ઝાંઝીબારના કટ્રોત્રો સામે વિરોધ નોંધાવ્યો હતો: 'પી ડોસ્સા, નાસીર લીલા, સાલી જેકસી, પીરા ડવેજી, સેવારર હૅજેઈ અને મુસા ..., નિષ્ફળતા, છેતરપિંડી, જુગાર લગાડનાર, કંઈપણ ખરીદી અને નસીબ માટે બધું જ સી. ' "
એલ્ડરિક, જુડિથ સુલ્તાનના સ્પાઈમસ્ટર: ઝાઝીબારની પીરા દેવીજી નાવશા: ઓલ્ડ આફ્રિકા બુક્સ, 2015. પાનું 191
સેવા હાજી માત્ર સાંકડી મર્યાદિત કારોબારની શરતોમાં નથી લાગતું. તેમની કારકિર્દીની શરૂઆતની શરૂઆતથી, તે એક પવિત્ર માણસ અને એક નેતા હતા અને તેમના જીવનકાળ દરમિયાન અને પછી તેમના દાનવૃત્તિ માટે જાણીતા હતા. તેમની ઇચ્છા પ્રમાણે, તેમણે એવી જાહેરાત કરી હતી કે દાર-એ-સલામ અને બાગામોયોમાં રહેલા તમામ મકાનો જર્મન સરકારમાં જવાની શરતે જણાવે છે કે આવકનો ઉપયોગ કોઢિયાઓને ખોરાક પૂરો પાડવા માટે કરવામાં આવે છે. તેની આવક બાગામોયો સેવા હાજી હોસ્પિટલમાં ભરવાની હતી. 1880 ના દાયકાના પ્રારંભમાં તેમણે પથ્થર ગૃહો ખરીદ્યા હતા અને તેમની વ્યક્તિત ઇચ્છા હતી કે સાઇટ પર નિરાધાર અને નબળી વ્યક્તિ માટેનું હોસ્પિટલ બાંધવું જોઈએ.
સેવા હાજી, જો કે એક અભણ માણસ પોતે શિક્ષણ માટે ઊંડો માનમાં હતો.
1890 માં, સેવા હાજીએ જૂના કિલ્લો ખરીદ્યો, જે મૂળ 1856 માં અબ્દ્લ્લાહ એસ. માહબી (પ્રથમ ફારસી શોમવી શિરાઝી, જેણે 1793 ની આસપાસ બાગામોયોની સ્થાપના કરી હતી) દ્વારા બનાવવામાં આવી હતી અને બાદમાં સુલ્તાન મજિદ, ઓમાનના સુલતાન દ્વારા અને ઝાંઝીબાર, જે તેને ઉમેર્યાં છે અને તેને વધુ બાલુચી લશ્કરે સૈનિકોને ઘેર આપવા માટે વધુ મજબૂત બનાવ્યો છે.
તેમણે ભારતીય અને આફ્રિકન બાળકો માટે મલ્ટિરાઇઝલ સ્કૂલ તરીકે ખોલ્યું. તે પૂર્વ આફ્રિકામાંની એક પ્રથમ શાળા હતી અને તે 1896 ઓકટોબર સુધી કાર્યરત રહી હતી જ્યારે તેમણે જર્મન વસાહતી સરકારને શરત પર પસાર કર્યો હતો કે તે આફ્રિકન, ભારતીય અને જર્મન વિદ્યાર્થીઓ માટે એક શાળા હોવું જોઈએ (ભિન્ન વર્ગોમાં તો પણ !) મ્વમ્બો પ્રાથમિક શાળા હજી ઓપરેશનમાં છે અને લગભગ 800 વિદ્યાર્થીઓ છે, જેમાં 350 કરતાં વધુ અનાથ અને વિકલાંગ વિદ્યાર્થીઓ માટે એક વર્ગ છે.
1886 માં, સેવા હાજીએ શહેરમાં એક નવા હોસ્પિટલ માટે મિશનરીઓને જમીન અને નાણાં આપ્યા. પાયાના પથ્થરનું બિરુદ 25 મી માર્ચ, 18 9 1 ના રોજ જર્મન ગવર્નર વિઝમેનના વર્તમાન સમયમાં કરવામાં આવ્યું હતું. 1 9 12 માં જર્મન વહીવટીતંત્રે હોસ્પિટલ પર કબજો લીધો હતો, જે હજુ 100 થી વધુ પથારી ધરાવતી સરકારી હોસ્પિટલ છે. તે બાગામોયો જિલ્લામાં એક માત્ર હોસ્પિટલ છે.
શક્ય છે કે આ સમયે બ્રિટીશ કોલોનિયાઇઝરની ક્રિયાઓ (1888 )ે સેવા હાજીને ઝાંઝીબાર છોડવાની અને બાગામોયોમાં સ્થળાંતર કરવાનું શક્ય બનાવ્યું.
"કોલ સ્મિથ, (બ્રિટીશ કોન્સલ, જે ઝાંઝીબારના ડિફેક્ટો શાસક હતા), બ્રિટીશ ઈન્ડિયન સસ્પેન્સ્ટને નુક્તેતા નહતા ત્યારે તેમને તેના ઘરે બોલાવતા હતા અને તેને દરરોજ તેમને સલામ કરવા માટે તેમના ઘરે આવવા આદેશ આપ્યો હતો, અને ઘણા બધા બ્રિટીશ ઈન્ડિયન વિષયોને અન્યાયનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.બધા વણાયેલી હોય તો તે ઘણું વધારે હશે. બ્રિટીશ ઈન્ડિયન સવિજ, સેવીજી હઝજી, જે તમામ રાષ્ટ્રના આફ્રિકાના આંતરિક ભાગમાં માલ પહોંચાડવાનું કામ કરે છે - તેના નારાજગીમાં આવી અને તે તેમને શાપિત કરવાની તક મળી આવી હતી, પરંતુ તે એક તીવ્ર સાથી છે, તેમણે કોન્સુલને પકડી લીધો તે પહેલાં બોમ્બે જવાનો માર્ગ કર્યો હતો .. "
એલ્ડરિક, જુડિથ સુલ્તાનના સ્પાઈમસ્ટર: ઝાઝીબારની પીરા દેવીજી નાવનાશા: ઓલ્ડ આફ્રિકા બુક્સ, 2015. પાનું 216
હકીકતમાં, 188 9 સુધીમાં, બોમ્બેમાં સેવા, એટલી બધી અસ્વસ્થ હતી કે તેઓ જર્મની સાથે સક્રિય રીતે વ્યાપારી હિતોના વિસ્તરણ માટે કામ કરી રહ્યા હતા.
"હાર્મોનિકના કપ્તાન, અગાઉ મિત્ર સુલ્તાનની સેવામાં, તેને તેમને (પીરા દેવીજી) રસપ્રદ સમાચાર આપ્યા હતા કે સેવા હાજી આફ્રિકા આધારિત શીપીંગ રેખા માટે જર્મનીની બર્લિન અને હેમ્બર્ગની મુલાકાત લે છે અને જર્મનો હવે વિચારી રહ્યાં છે. તે વિશે. "
એલ્ડરિક, જુડિથ સુલ્તાનના સ્પાઈમસ્ટર: ઝાઝીબારની પીરા દેવીજી નાવનાશા: ઓલ્ડ આફ્રિકા બુક્સ, 2015. પાનું 223
"ડ્યૂશ ઑસ્ટ-એફ્રિકા લાઈન, 19 એપ્રિલ, 1890 ના રોજ રચાયેલી હતી. 1892 માં બોમ્બે અને ઝાંઝીબારની પ્રથમ સાપ્તાહિક યાત્રા. કંપની આજે પણ પૂર્વ આફ્રિકામાં કાર્યરત છે."
એલ્ડરિક, જુડિથ સુલ્તાનના સ્પાઈમસ્ટર: ઝાઝીબારની પીરા દેવીજી નાવનાશા: ઓલ્ડ આફ્રિકા બુક્સ, 2015. પાનું 231
1891 માં, જ્યારે દર એસ સલામ જર્મન પૂર્વ આફ્રિકાની રાજધાની બની, તેમણે સેવા હાજી હોસ્પિટલ સ્થાપિત કરવા માટે મદદ કરી. સ્વાભાવિક રીતે, બ્રિટિશ લોકોએ તાંગણ્યિકાના વિજય બાદ, હોસ્પિટલનું નામ બદલીને પ્રિન્સેસ માર્ગારેટ હોસ્પિટલ રાખ્યું અને ડિકોલોનાઇઝેશનની નજીક, 1956 માં ફરી નામ બદલીને મુહિબિલી હોસ્પિટલ, હવે તાંઝાનિયામાં મુખ્ય શિક્ષણ હોસ્પિટલ સેવા હાજી, કમનસીબે, અવગણના રહે છે.
જર્મનોએ જર્મન સરકાર તરફથી માનનીય ટાઇટલ પ્રાપ્ત કરવા માટે પહેલી એશિયન સેવા હાજી બનાવી હતી.
ઝાઝીબારમાં 18 9 1 માં તેનું મૃત્યુ થયું ત્યારે, પવિત્ર આત્માના પિતા "કેથોલિક મિશન જર્નલે નોંધ્યું હતું કે," તે અસાધારણ સારા રમૂજમાં હતા. "બાગામોયો ખાતેના ખ્રિસ્તી મિશનરીઓએ તેને" અમારા ઉદાર મિત્ર "કહ્યા. આઠ દિવસ પછી મૃત્યુ, આ મિશન જર્નલમાં પ્રવેશ આપવામાં આવ્યો હતો, "મિશનનો આ સમર્પિત મિત્ર તેની છેલ્લી ઇચ્છાઓમાં (અમે) ભૂલી જશો નહીં." અને તે ન કર્યો.
"1892 માં, (કેથોલિક એડ.) મિશનના આધારને મુસ્લિમ અને પરોપકાર, સેવા હાજી, જે આજે પાકિસ્તાન છે તેમાંથી આવ્યા હતા તેમાંથી એક જમીનની ભેટ દ્વારા વિસ્તૃત કરવામાં આવ્યા હતા. તેમણે બાગામોયો શહેરના મધ્ય ભાગમાં 20,000 હેક્ટર મેદાન અને બહુ-વંશીય શિક્ષણ માટે ત્રણ માળનું શાળા (આફ્રિકનો અને એશિયનો) આપ્યો. "
