Sherbanu Gulamali Jina Madhavji

આ વાર્તાના ગુજરાતી અનુવાદ માટે નીચે સ્ક્રોલ કરો!

Birth, Family- Mombasa

Translator’s note: Mombasa, Kenya A town on the coast of Kenya, it was a port where the British Uganda railway line terminated. As a very important port on the coast and a rail terminus for the interior of both Kenya and Uganda, it was an economic hub of East Africa.

Translator’s note: Kampala, Uganda On the shores of Lake Victoria, Africa's biggest and the world’s second biggest lake and source of the Nile, it was the western terminus of the Uganda railway. It was the economic capital of Uganda.

I was born in July 1927 in Mombasa. My father's name was Popat Kanji. He was born in Gujarat, India. My parents died, my mother leaving me when I was just 15 days old. I was taken in by my moto kako (elder paternal uncle) Kassamali Kanji with whom I lived for many years, then moving to Kampala to my nano kako (younger paternal uncle) Harji Kanji. After many years there, we came back to Mombasa.

My kaka would go with Lutfali Merali to steamers (sometimes in the middle of the night) to bring ashore and help settle Ismaili newcomers. Once when Imam Sultan Muhammad Shah came he asked kaka what he did. He said he did sewa (voluntary service). Imam replied, do your sewa but also do business. Sewa is not enough, how would you support your family? So, he opened a shop together with Musa Karmali.

We lived opposite the jamat khana. Mohamed Jamal was our neighbour with whom we had good relations (and who later would arrange my marriage in collaboration with Merali Ramji on behalf of our side). Other than that, we children were not allowed to talk to anyone.

I helped with all the house work. My kaki (wife of paternal uncle) had five children – four boys Amir, Sultan, Sadru, Mohamed then one girl, all younger than me. My young step-sister was Dolubia who later married and died in Nairobi. I had an elder brother, Gulamali who died after a 3-day pneumonia fever, when I was teenager. He died while I had gone to jamat khana, insisted so by my kaka. My brother died calling for me bai, bai (sister, sister).

Schooling, Mombasa

I was about ten years old. I was schooled up to 4-5 chopadi (literally, notebooks, meaning grades). With all the housework, I didn't have time to study and so at school I was always being punished. The school was near the jamat khana. My teacher was Kulsum Javer Alibhai, sister of my kaki (paternal uncle’s wife). Badar Store's Sadru had a sister Gulbanu who was my classmate. I would steal some goodies from home and give it to her and in turn she would help me do my homework and so apne right mali jai (I would get a 'right' check mark).

Marriage

I was married when I was 20 years old. We were married on October 25 by Prince Aly Shah [Alykhan, father of the present Imam Shah Karim Aga Khan IV]. Tanga's Mohamedu Popat Kassam was also married by the Prince to Kulsum Jetha . He later re-married Nurbanu. He died recently in India.

Before my marriage, I had not seen my husband, only my signature was taken. Merali Ramji who having talked to my kaka (paternal uncle) came then to see me to say they have to get me married. So, I asked who the boy was and where was he. He said not to worry, you will be going to a happy life. Just sign here he said. So, I said I can't sign just like that, if tomorrow it turns out I am unhappy will you take care of me, will you let me stay with you? My grandfather, still alive, refused the marriage, to which Merali told him tu chakar na kar (don't spin your head/thoughts), I know the boy, they buy goods from us, he is good, don't worry, instead advise her to sign.

I signed. For the next fortnight, I couldn't sleep. There used to be a boy across the street, who was in love with me and wanted to talk to me through the window. The dharisha (dirisha, window in Swahili) was shut by my kaka, saying he didn't want that boy. And yet now he wanted me to sign without seeing the groom! He said fine chokro chhe (good boy he is) and you will see his face after a month. Merali said when he next comes to his shop he would call me. What could I do but sign!

I was married in a couple of months. Until then I was crying all the time. Kulsum who was marrying into the Ismail Jetha family remarked that this was a useless marriage and jem tem bolwa mandi gai (went on to say this and that willy-nilly). I was stopped from going to jamat khana as I was always coming back crying.

From the shop below us my brother (a first cousin whom she had raised, among the other cousins) came to call me saying see he is there talking, don't worry about it, and now you can resume going to jamat khana. This was when the marriage was about to take place. It was then that I saw his face for the first time. It was a tradition that you were not allowed to see your groom's face before then – God knows why! So, I was married, sight unseen and without having conversed with him.

(Gulamali adds here: Mohamed Jamal's wife, my bhabhi (brother/cousin’s wife) had told me she is a good girl. I said I should see her face, lest they give me a badi-goongli (blind-mute). Don't worry she said, she will look after your children. She comes from a good family, I am guaranteeing it.] So, we hadn't seen each other's faces, he was coached by Mohamed Jamal family, I by Merali Ramji family.)

On our trip to Tanga, there was flooding at the border at Lunga Lunga. We waited for three days but the water did not subside. We were carried then in a bed by four natives across the water to the other side. Popat Kassam had arrived to pick us up, bringing with him his maa (dosi, old woman) and his son Rajabali and his wife. We were taken to his place in Tanga where (Gulamali's) maa and bapa came to pick us up. We lived in Ngamiani bija barabara ma (Second Barabara, Street in Swahili), shop and residence, the building being shared with Kassamali Ibrahim Hajee.

Bride's New Ghar (household) Tanga

In Tanga, Sultan was only two years. He would get rashes/boils on his skin. We used to take him for (sulphur) baths at Amboni. Roshan was six years old. Sadru might have been 10. When I went to jamat khana bapa would give me 25 cents. And here (in Calgary) – kids don't won't just one dollar! We went to jamat khana on Fridays, with maa. Dukan (shop) was downstairs, residence upstairs. Clothing – kanga (printed cotton shawl), bedsheets, etc - was the business, run by bapa, Badru chacha (paternal uncle, of husband in this case) and my husband. Then slowly we prospered, eventually building our own Azim Mansion.

We had two bedrooms upstairs. Then Badru chacha got married during Diamond Jubilee (1946) so we gave up our bedroom - the other was used by bapa, maa, Abdul, Nurdin - and we went down to the go-down (storage room) downstairs. We had our beds there – four double (bunk) beds and our single bed - and kokas (empties, crates) for partition - Roshan/Sultan on one side, Fateh/Sadru on the other. We slept among the goods, that was our life. Then my Naju was born. Bapa had initially said he should rent another place but we said our stiti (condition) is not good and we would move downstairs. Naju was born, 3 months later (Badru's) Mohamed was born. A nurse, Dr Bharmal's wife, assisted in the deliveries. He was a Hindu-Punjabi doctor. The delivery was taking long and the nurse said we would have to go to the hospital. But then at 7:30 dinner time, Naju bai was born. A year and a half later, Nargis was born.

(Gulamali here reminds her that Mowlana Sultan Muhammad Shah's visit happened before her birth so she should talk about that first.)

1945 Sargas

When we became kamadia (deputy congregation chief) in 1944-45, mukhi (congregation chief) was Husein Dharamsi, who has passed away, his wife moving to Pakistan, we had to go to jamat khana everyday. We would do sufra (from sufuria, pan in Swahili, being a tray in which food offerings were taken to jamat khana) the night before. The jamat was about 5-600. It would be packed during khushiali (festivity). Gulamali would play dandia (Gujarati stick dance). I would not. Us ladies would play rasada (Gujarati circular dance) separately, upstairs. Other times we would simply watch the dandia being played below. Some prominent ladies would play rasada on the ground level – Gulabai, Fazal Moloo's wife. Saleh's wife would have tabla (Indian drums) in the middle and sing songs. But before all that there was the sargas (public procession), then dandia ras.

Manwar(Man of War?), centre piece of sargas, outside S. Amirali's shop, which built it. Tanga, late 1950s.

(Translator’s note: Decades later, S. Amirali's youngest, Karim, would marry Sherbanu's youngest, Parviz.)

The sargas would do its route and then arrive in front of the JK. Men would participate in it. It was fun “Doh!” (This is a colloquial interjection meaning “Wow!”, possibly unique to East Africa.)

During our hodo (appointment), Count Fatehali Dhalla from Mombasa came for an official visit. We gave a jaman (feast) for him and other local elders and acquaintances like Gulamhusein Salehmohamed. Fatehali remarked that the soup he was served had to have been made by someone from Mombasa. He did not know I had married here in Tanga, but he knew I was Harji Kanji's daughter and then he said that explained this soup. I still make it – vegetables, chicken, meat. We also served him pilau (pilaf). There were many people at the jaman – 20-22. We had laid out a big table on the upper floor.

We went to Dar for the Diamond Jubilee in S.S. Aswan. We stayed there for a month in the jamati tents, those who could afford paid 200/= for private tents. Later when people began leaving Dar, rooms in the flats freed up and we moved in. We had a celebratory dinner for family and friends for Badru's marriage.

After two years as kamadia, we were in the council for six months, then for 4-5 years in one-fourth (a majlis, religious service) along with Zera Murad Popat Kassam for a couple of years and Hassam Kassam for a couple of years.

Family Grows

The 2nd Street place was lucky for us – all our children were born there. First Naju, then Nargis in 1949 were born in the go-down on the ground floor. When bapa died, fui had come for the funeral. Before he died he had bought an apartment for Badru in mama (mother in Swahili) Zena's (Jamal Hemraj's wife) building on 5th Street and so we had moved back upstairs. Badru's Gulshan had been born there and Yasmin was in my tummy and she was born upstairs, one month after Gulshan. My Parviz was born six months after Badru's Azmina. Maa was alive when Badru's three sons were born [two of whom, Mohamed and Nizar were named by Fui Maa Kulsum Rawji], and she had named the next girl before she died – Gulshan.

We had named Naju Zarina (after Zarina Karsan because we liked the name). But she was not keeping well so we made arijo (request) to Imam Sultan Muhammad Shah via secretary Hasanali who came back with the message that she was to be named Nazuli. His daughter was named Naz, ours Nazuli by the Imam. Nargis was named by us, Yasmin by fui maa (paternal aunt) who was in Dar on her way home. We phoned her the news and she gave the name. That was 1951-52. A couple of years later Parviz was born. We had said we are now tired, girls/boys, it's all the same. But after a gap of four years I had Azim. He too was born upstairs.

Raising our babies was all on us – and God – having to wake up and feed milk bottles. We had a Bhadali (of a certain ethnic community in Gujarat) to do their laundry. Azim's delivery was assisted by another "bhadali"(Bahdala's- a Kutchi Sunni people) by the name of Halima, same as with Yasmin but during Parviz' delivery, she was not in town, her daughter had died so a nurse had assisted, just like with Naz.

Prosperity

Then we bought a plot down the street for 40,000/=. But it had an old building in it which did not pass inspection. We agreed to build another building in its place. After it was built, we named it and held an opening ceremony by Roshan and Naz. We moved in – shop on the ground level, us on the next level and the top level we rented out. Sadru moved to the flats. We too lived with Sadru while the building was being completed. We still had six months to go on the lease of the old place at 300/= a month. We rented the upper level to a Banya (Gujarati Hindu) for 100/=, downstairs we gave it to mukhi Amir Bhimji. That was 1960. Amir Bhimji was selling mattresses. He also took over the Kassamali Ebrahim Hajee's adjoining section.

In 1978, we moved to Canada.

જન્મ, કુટુંબ- મોમ્બાસા [ફેરફાર કરો] અનુવાદકની નોંધ: મોમ્બાસા, કેન્યા એક કેન્યા દરિયાકાંઠે આવેલું એક નગર, તે બંદર હતું જ્યાં બ્રિટીશ યુગાન્ડા રેલવે લાઈનનો અંત આવ્યો. કિનારે અને યુગાન્ડા બંનેના આંતરિક ભાગ માટે કિનારે એક મહત્વપૂર્ણ બંદર અને રેલ ટર્મિનસ તરીકે, તે પૂર્વ આફ્રિકાનું આર્થિક કેન્દ્ર હતું.

અનુવાદકનું નોંધ: કમ્પાલા, યુગાન્ડા, લેક વિક્ટોરીયાના કિનારે, આફ્રિકાનું સૌથી મોટું અને વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી તળાવ અને નાઇલનો સ્રોત, તે યુગાન્ડા રેલવેનો પશ્ચિમી ટર્મિનસ હતો. તે યુગાન્ડાની આર્થિક રાજધાની હતી.

મારો જન્મ જુલાઈ 1927 માં મોમ્બાસામાં થયો હતો. મારા પિતાનું નામ પોપટ કાન્જી હતું. તેઓ ગુજરાત, ભારતમાં જન્મ્યા હતા મારા મમ્મી-પપ્પા મરણ પામ્યા, જ્યારે હું માત્ર 15 દિવસની હતી ત્યારે મારી માતા મને છોડી ગઈ. મને મારા મોટો કાકો (વડીલ પિતાનું કાકા) કસામાલી કાન્જી દ્વારા લેવામાં આવ્યો હતો, જેની સાથે મેં ઘણાં વર્ષો સુધી જીવ્યા હતા, પછી મારા નેનો કાકો (નાના કાકા) હરજી કાન્જીને કમ્પાલામાં જતા હતા. ઘણા વર્ષો પછી, અમે મોમ્બાસા પાછા આવ્યા.

મારો કાકા લટફાલી મેર્લાલી સાથે સ્ટીમર્સ (ક્યારેક મધ્યની મધ્યમાં) ને દરિયાકિનારે લાવશે અને ઈસ્માઇલીના નવા આવનારાઓને સ્થાયી થવામાં મદદ કરશે. એકવાર ઇમામ સુલ્તાન મુહમ્મદ શાહે આવ્યા ત્યારે તેમણે કાકાને પૂછ્યું કે તેણે શું કર્યું. તેમણે કહ્યું હતું કે તેમણે સેવે (સ્વૈચ્છિક સેવા) કર્યું છે. ઇમામે જવાબ આપ્યો, તમારી સેવા કરો પણ વ્યાપાર કરો. સેવા પૂરતી નથી, તમે તમારા પરિવારને કેવી રીતે સમર્થન કરશો? તેથી, તેમણે મુસા કર્માલી સાથે એક દુકાન ખોલી.

અમે જામત ખાનીની વિરુદ્ધ રહીએ છીએ. મોહમ્મદ જમાલ અમારા પડોશી હતા જેની સાથે અમારી પાસે સારા સંબંધો હતા (અને પછીથી અમારી બાજુના વતી મેરલી રામજી સાથે મળીને મારા લગ્નની વ્યવસ્થા કરશે). તેના સિવાય, અમને બાળકોને કોઈની સાથે વાત કરવાની મંજૂરી ન હતી.

મેં બધા ઘરનાં કામ સાથે મદદ કરી. માય કાકી (પૈતૃક કાકાના પત્ની) પાસે પાંચ બાળકો હતા - ચાર છોકરાઓ અમીર, સુલતાન, સેડ્રુ, મોહમ્મદ પછી એક છોકરી, જે મારા કરતા નાની હતી. મારી જુવાન પગથિયા બહેન ડોલુબિયા હતી, જે પછીથી લગ્ન કરીને નૈરોબીમાં મૃત્યુ પામી. મારા મોટા ભાઈ ગુલામલી હતા, જેઓ 3-દિવસ ન્યુમોનિયા તાવ પછી મૃત્યુ પામ્યા હતા, જ્યારે હું તરુણ હતો. જયારે હું જામત ખન્નામાં ગયો ત્યારે તે મૃત્યુ પામ્યો, મારા કાકાએ આમ કહ્યું. મારા ભાઇએ મારા માટે બાય, બૈ (બહેન, બહેન) માટે ફોન કર્યો.

શિક્ષણ, મોમ્બાસા [ફેરફાર કરો] હું આશરે દસ વર્ષનો હતો. મને 4-5 ચપ્પડી (શાબ્દિક, નોટબુક્સ, એટલે કે ગ્રેડ) સુધી સ્કૂલ થઈ. બધા ઘરકામ સાથે, મારી પાસે અભ્યાસ કરવા માટે સમય ન હતો અને તેથી સ્કૂલમાં મને હંમેશા શિક્ષા કરવામાં આવી હતી. સ્કૂલ જામત ખનાની નજીક હતી. મારા શિક્ષક, કલ્સુમ જવર અલીભાઈ, મારા કાકી (પિતાનું કાકાઓની પત્ની) ની બહેન હતા. બદર સ્ટોરના સેડ્રુની બહેન ગુલબનુ હતી જે મારા સહાધ્યાયી હતા. હું ઘરેથી કેટલાક ગૂડીઝ ચોરી અને તેને આપીશ અને બદલામાં તે મને મારા હોમવર્ક અને તેથી યોગ્ય મલી જૈ (મને 'જમણી' ચેક માર્ક મળી જશે) કરવા મદદ કરશે.

લગ્ન [ફેરફાર કરો] હું 20 વર્ષનો હતો ત્યારે મારો લગ્ન થયો. અમે પ્રિન્સ આલે શાહ [25 મી ઑક્ટોબરે લગ્ન કર્યા હતા] હાલના ઇમામ શાહ કરમ આગા ખન્નાના પિતા. તાંગાની મોહમ્મદૂ પોપત કસામ પણ પ્રિન્સ દ્વારા કલ્સુમ જેઠા દ્વારા લગ્ન કરી હતી. ત્યારબાદ તેણે ફરીથી ન્યુનબ્યુને ફરીથી લગ્ન કર્યું તાજેતરમાં ભારતમાં તેઓ મૃત્યુ પામ્યા હતા.

મારા લગ્ન પહેલાં, મેં મારા પતિને જોઇ ન હતી, માત્ર મારા સહી લેવામાં આવી હતી. મેરલી રામજી, જેમણે મારા કાકા (દાદરા કાકા) સાથે વાત કરી હતી તે પછી મને જોવા માટે કહ્યું કે તેઓ મને લગ્ન કરવા પડશે. તેથી, મેં પૂછ્યું કે છોકરો કોણ હતું અને તે ક્યાં હતો. તેમણે ચિંતા ન કરવા કહ્યું, તમે સુખી જીવન તરફ જઈ રહ્યા છો. જસ્ટ સાઇન અહીં તેમણે જણાવ્યું હતું. તેથી, મેં કહ્યું કે હું આ પ્રમાણે જ સાઇન કરી શકું નહીં, આવતી કાલે જો આવું થાય તો હું નાખુશ છું, તું મારી સંભાળ લેશે, તું મને તારી સાથે રહેવા દે? મારા દાદા, હજુ પણ જીવંત, લગ્નને ઇનકાર કર્યો હતો, જે મેર્ાલીએ તેમને કહ્યું હતું કે તુ ચકાર ના કાર (તમારા માથા / વિચારોને સ્પિન કરશો નહીં), હું છોકરો જાણું છું, તેઓ અમારી પાસેથી માલ ખરીદે છે, તે સારું છે, ચિંતા ન કરો, તેના બદલે તેના માટે સાઇન ઇન કરવાની સલાહ આપો.

મેં હસ્તાક્ષર કર્યા આગામી પખવાડિયા માટે, હું ઊંઘ ન કરી શકે શેરીમાં એક છોકરો થતો હતો, જે મારી સાથે પ્રેમમાં હતો અને વિંડો મારફતે મને વાત કરવા માગતો હતો. ધીરિશા (દિરિશા, સ્વાહિલીમાં વિંડો) મારા કાકા દ્વારા બંધ કરવામાં આવી હતી, એમ કહીને કે તે છોકરો ન ઇચ્છતા. અને હજુ પણ હવે તે મને વરરાજા જોયા વગર સાઇન ઇન કરવા માંગે છે! તેમણે કહ્યું હતું કે દંડ ચક્રો (તે સારા છોકરો છે) અને તમે એક મહિના પછી તેનો ચહેરો જોશો. મેરલીએ કહ્યું કે જ્યારે તેઓ તેમની દુકાન પર આવે છે ત્યારે તેઓ મને ફોન કરશે. હું શું કરી શકું?

હું થોડા મહિનામાં લગ્ન કરતો હતો. ત્યાં સુધી હું હંમેશાં રડતો હતો. ઇસ્માઇલ જેઠા પરિવારમાં લગ્ન કરી રહેલા કલ્સુમએ નોંધ્યું હતું કે આ એક નકામું લગ્ન છે અને જેમમિલ બોલવ mandi gai (તે કહેવું ચાલુ હતું અને તે વિલી-નવજી). હું હંમેશાં રડતી આવતા જતાં જતાં જતો હતો.

અમારા ભાઇ (અમારા પિતરાઈમાંના પ્રથમ પિતરાઈ), મને કહેતા હતા કે તે ત્યાં વાત કરી રહ્યો છે, એના વિશે ચિંતા ન કરો, અને હવે તમે જામતખનામાં જવાનું ફરી શરૂ કરી શકો છો. આ ત્યારે જ બન્યું જ્યારે લગ્ન થવાનું હતું. તે પછી હું પ્રથમ વખત તેનો ચહેરો જોયો હતો. તે એક પરંપરા હતી કે તમે પહેલાં તમારા વર ચહેરો જોવા માટે મંજૂરી ન હતી - ભગવાન જાણે શા માટે! તેથી, હું લગ્ન કરતો હતો, નજરે જોયું અને તેની સાથે વાતચીત કર્યા વગર.

(ગુલામલી અહીં ઉમેરે છે: મોહમદ જમાલની પત્ની, મારી ભાભી (ભાઇ / પિતરાઈની પત્ની) મને કહ્યું હતું કે તે એક સારી છોકરી છે.મેં કહ્યું કે મારે તેનો ચહેરો જોવો જોઈએ, નહીં તો તે મને બડી-ગોંગલી (અંધ-મૌન) આપશે. તેણીએ તમારા બાળકોની સંભાળ રાખવી જોઈએ. તે એક સારા કુટુંબમાંથી આવે છે, હું બાંયધરી આપી રહ્યો છું.] તેથી, અમે એકબીજાના ચહેરા જોયા નથી, તેમને મોહમ્મદ જમાલ પરિવાર દ્વારા તાલીમ આપવામાં આવી હતી, મેરલી રામજી પરિવાર દ્વારા હું )

તાંગાની અમારી સફર પર, લુંગા લુંગા ખાતે સરહદ પર પૂર આવ્યું હતું. અમે ત્રણ દિવસ સુધી રાહ જોયા પરંતુ પાણી ઓછું ન રહ્યું. અમે પછી પાણીમાં ચાર મૂળ વતનીઓ દ્વારા બીજી બાજુએ એક પથારીમાં જતા હતા. પોતત કસમ અમને ચૂંટી કાઢવા આવ્યા હતા, તેમની સાથે તેમની માતા (દોસી, વૃદ્ધ મહિલા) અને તેમના પુત્ર રાજબલી અને તેમની પત્નીને લાવ્યા હતા. અમને તાંગામાં લઈ જવામાં આવ્યા હતા જ્યાં (ગુલામલી) મા અને બાપાએ અમને પસંદ કરવા માટે આવ્યા હતા. અમે Ngamiani બીજા barabara ma (સેકન્ડ બાર્બારા, સ્વાહિલી માં સ્ટ્રીટ), દુકાન અને નિવાસસ્થાન રહેતા હતા, મકાન કસમલી ઇબ્રાહિમ હજી સાથે શેર કરવામાં આવી.

સ્ત્રીનું નવું ઘર (ઘર) તંગા [ફેરફાર કરો] તંગામાં, સુલ્તાન માત્ર બે વર્ષ હતો. તે તેની ચામડી પર ફોલ્લીઓ / ફોલ્લીઓ મેળવશે. અમે તેને (સલ્ફર) નાં અંબૉનીમાં બાથ લેવા માટે વપરાય છે. રોશન છ વર્ષના હતા. સેડ્રુ કદાચ 10 વર્ષની હતી. જયારે હું જામતમાં ગયો ત્યારે મને 25 સેન્ટ્સ આપશે. અને અહીં (કેલગરીમાં) - બાળકો માત્ર એક ડોલર નહીં! અમે શુભેચ્છાઓ સાથે જામતખાન ગયા, મા સાથે. ડકન (દુકાન) નીચેથી, નિવાસસ્થાન ઉપર તરફ હતું. કપડાં - કંગા (મુદ્રિત કપાસ શૉળ), પૅસેસેટ્સ, વગેરે - બપા દ્વારા ચલાવવામાં આવતી વ્યવસાય, બડરૂ ચચા (આ કિસ્સામાં પતિના પિતૃ કાકા) અને મારા પતિ પછી ધીમે ધીમે અમે સમૃદ્ધ, છેવટે અમારી પોતાની અઝીમ મેન્શન બિલ્ડ.

અમે ઉપર બે શયનખંડ હતી. પછી બડરૂ ચચાએ ડાયમંડ જ્યુબિલી (1 9 46) દરમિયાન લગ્ન કર્યાં, જેથી અમે અમારા બેડરૂમ છોડી દીધું- બાપા, મા, અબ્દુલ, નર્ડિન દ્વારા અન્યનો ઉપયોગ થયો હતો - અને અમે નીચે-નીચે (સ્ટોરેજ રૂમ) નીચે ગયા હતા. અમે અમારી પથારી ત્યાં હતી - ચાર ડબલ (પંક) પથારી અને અમારા એક બેડ - અને પાર્ટીશન માટે કોકા (ખાલી, ક્રેટ્સ) - એક બાજુ રોશન / સુલતાન, બીજા પર ફતેહ / સેડ્રુ. અમે વસ્તુઓ વચ્ચે સુતી, કે અમારા જીવન હતું પછી મારા Naju થયો હતો. બાપાએ શરૂઆતમાં કહ્યું હતું કે તેણે બીજી જગ્યા ભાડે રાખવી જોઈએ, પરંતુ અમે કહ્યું છે કે અમારી સ્થિતિ સારી નથી અને અમે નીચે તરફ જઈશું. નાજુનો જન્મ થયો, 3 મહિના પછી (બદરુ) મોહમદનો જન્મ થયો. એક નર્સ, ડૉ. ભમલની પત્ની, ડિલિવરીમાં મદદ કરી. તે એક હિન્દુ પંજાબી ડૉક્ટર હતા. આ ડિલિવરી લાંબો સમય લઈ રહી હતી અને નર્સે જણાવ્યું હતું કે અમારે હોસ્પિટલમાં જવું પડશે. પરંતુ પછી 7:30 રાત્રિભોજન સમયે, નાજુ બાઈનો જન્મ થયો. એકાદ દોઢ વર્ષ પછી, નરગીસનો જન્મ થયો.

(ગુલામલી અહીં યાદ અપાવે છે કે મૌલના સુલતાન મુહમ્મદ શાહની મુલાકાત તેમના જન્મ પહેલાં થઈ હતી જેથી તેણીએ પહેલા તે વિશે વાત કરવી જોઈએ.)

1 9 45 સરાગાસ જ્યારે અમે 1 944-45માં કમમડિયા (નાયબ મંડળના મુખ્ય) બન્યા હતા ત્યારે મુખી (મંડળના મુખ્ય) હુસૈન ધરમસી હતા, જે મૃત્યુ પામ્યા હતા, તેમની પત્ની પાકિસ્તાન તરફ જતા હતા, અમારે દરરોજ જમત ખાનામાં જવું પડ્યું હતું. અમે સૂફુ (સુફીરીયાથી, સ્વાહિલીમાં પૅન, ટ્રેમાં હોવાથી, જેમાં રાત પહેલા ખાદ્ય તકોમાં જામત ખન્ના લેવામાં આવ્યાં હતાં). આ જામ લગભગ 5-600 હતું. તે ખુશીયાલી (ઉત્સવ) દરમિયાન પેક કરવામાં આવશે. ગુલામલી દાંદિયા (ગુજરાતી સ્ટિક ડાન્સ) રમશે. હું નહિ કરું. અમારો મહિલા અલગથી રસાદા (ગુજરાતી પરિપત્ર નૃત્ય) ઉપર રમશે. બીજી વખત આપણે ફક્ત ડાડિયાને નીચે રમાય છે તે જોઈશું. કેટલાક અગ્રણી મહિલા જમીન સ્તરે રસાડ રમશે - ગુલાબાઈ, ફઝલ મોલુની પત્ની સાલેહની પત્નીમાં તોબાલા (ભારતીય ડ્રમ) મધ્યમાં હશે અને ગીતો ગાશે. પરંતુ તે પહેલાં બધા જ સાર્ગસ હતા, પછી દાંડિયા રાસ.

સાર્ગાસ તેના માર્ગ કરશે અને તે પછી જેકેની સામે આવે છે. મેન તેમાં ભાગ લેશે. તે આનંદ હતો "ડો!" (આ એક સંદિગ્ધાંતનું અર્થઘટન છે "વાહ!", કદાચ પૂર્વ આફ્રિકા માટે અનન્ય છે.) અમારા હોડો (નિમણૂક) દરમિયાન મોમ્બાસાના ફતેહલી ધલ્લાની સત્તાવાર મુલાકાત માટે આવ્યા હતા. અમે તેને અને અન્ય સ્થાનિક વડીલો અને ગુલામશુયસેન સલ્હહોહેમદ જેવા પરિચિતો માટે એક જામન (તહેવાર) આપ્યો. ફતેહલીએ નોંધ્યું હતું કે મોપનીમાં સેવા આપતી સૂપ મોમ્બાસાના કોઈ વ્યક્તિ દ્વારા બનાવવામાં આવી હતી. તેમને ખબર નહોતી કે હું અહીં તંગામાં લગ્ન કરી લીધું હતું, પણ તેઓ જાણતા હતા કે હું હરજી કાન્જીની પુત્રી છું અને પછી તેમણે કહ્યું કે આ સૂપ સમજાવે છે. હું હજુ પણ તેને બનાવું - શાકભાજી, ચિકન, માંસ. અમે પણ તેને pilau (pilaf) સેવા આપી હતી ત્યાં ઘણા લોકો હતા - 20-22 અમે ઉપરના માળ પર એક મોટી કોષ્ટક નાખ્યો હતો. એસ.એસ. અસવાનમાં અમે ડાયમંડ જ્યુબિલી માટે દેર ગયા. અમે જામતી તંબુમાં એક મહિના ત્યાં રહ્યા હતા, જેઓ ખાનગી તંબુઓ માટે 200 / = ચૂકવણી કરી શકતા હતા. બાદમાં લોકો જ્યારે દરવાજા છોડવાનું શરૂ કરતા હતા ત્યારે ફ્લેટ્સના રૂમ મુક્ત થઈ ગયા હતા અને અમે અંદર ગયા હતા. બડરૂના લગ્ન માટે અમે પરિવાર અને મિત્રો માટે ઉજવણીના રાત્રિભોજન કર્યું હતું. કામાડીયા તરીકે બે વર્ષ પછી, અમે છ મહિના માટે કાઉન્સિલમાં હતા, પછી ચાર-પાંચ વર્ષ માટે એક ચોથા (એક મજલીસ, ધાર્મિક સેવા) માં થોડા વર્ષો માટે ઝરા મુરાદ પોપત કસામ અને થોડા વર્ષો માટે હસમ કસામ. વર્ષો

કૌટુંબિક વૃદ્ધિ [ફેરફાર કરો] 2 જી સ્ટ્રીટનું સ્થળ અમારા માટે નસીબદાર હતું - અમારા બધા બાળકો ત્યાં જન્મ્યા હતા. પ્રથમ નજુ, પછી 1949 માં નરગીસ ભૂમિ-ફ્લોર પર ગો ડાઉનમાં જન્મ્યા હતા. બાપાનું મૃત્યુ થયું ત્યારે, ફ્યુઈ અંતિમવિધિ માટે આવ્યા હતા. તેમના મૃત્યુ પહેલાં તેમણે 5 મા સ્ટ્રીટ પર ઝાના (જમલ હેમરાઝની પત્ની) ની રચના મામા (સ્વાહિલીમાં માતા) માં બડરૂ માટે એક એપાર્ટમેન્ટ ખરીદ્યું હતું અને તેથી અમે ઉપર તરફ પાછા ગયા હતા. બડરૂનું ગુલશન ત્યાં જન્મ્યું હતું અને યાસમિન મારા પેટમાં હતું અને ગુલ્લશાનના એક મહિના પછી તેણી ઉપરથી ઉપરથી જન્મી હતી. મારું પરવીઝ બડરૂની અઝમિના પછી છ મહિના પછી જન્મ્યા હતા. માદાનું જીવંત હતું જ્યારે બડરૂના ત્રણ પુત્રો જન્મ્યા હતા [જેમાંના બે, મોહમદ અને નિઝારનું નામ ફ્યુની મા કulsમ રૉજી દ્વારા], અને તેણીએ તેણીની મૃત્યુ પામે તે પહેલાંની છોકરીનું નામ આપ્યું હતું - ગુલશન.

અમે નાજુ જરીના નામ આપ્યું હતું (ઝરીના કરસન બાદ અમે નામ ગમ્યું કારણ કે) પરંતુ તે સારી રીતે રાખી ન હતી તેથી અમે સદસ્ય હસનલી દ્વારા ઇમામ સુલ્તાન મુહમ્મદ શાહ સાથે અરજીઓ (વિનંતિ) કરી હતી, જે સંદેશા સાથે પાછા આવ્યા હતા કે તેણીને નાઝુલ નામ આપવામાં આવ્યું હતું. તેમની પુત્રી નામે નામ આપવામાં આવ્યું હતું, અમારે અમાજ દ્વારા નાઝુલી નામ આપવામાં આવ્યું હતું. નરગીસનું નામ અમારું નામ હતું, યસમિન ફ્યુઈ માતા (પૈતૃક કાકી) દ્વારા. અમે તેના સમાચાર ફોન કર્યો અને તેમણે નામ આપ્યું. તે 1 951-52 હતું થોડા વર્ષો પછી પારવીઝનો જન્મ થયો. અમે કહ્યું હતું કે અમે હવે થાકી ગયા છીએ, છોકરીઓ / છોકરાઓ, તે બધું જ છે. પરંતુ ચાર વર્ષ પછી હું અઝીમ હતો. તેમણે પણ ઉપર તરફ થયો હતો.

અમારા બાળકોને ઉછેરવામાં અમને બધા હતા - અને ભગવાન - જાગવાની અને દૂધની બાટલીઓ ભરીને. અમારી પાસે તેમના લોન્ડ્રી કરવા માટે ભડાલી (ગુજરાતમાં એક ચોક્કસ વંશીય સમુદાયની) હતી. અઝીમના ડિલિવરીની સહાય અન્ય "ભદાલી" (બહાદલાની કચ્ચી સુન્ની લોકો) દ્વારા કરવામાં આવી હતી, હેમીમાના નામથી, યાસ્મીનની જેમ, પણ પારવીઝની ડિલિવરી દરમિયાન, તે નગરમાં ન હતી, તેની પુત્રીનું મૃત્યુ થયું હતું જેથી એક નર્સ સહાય કરી શકે. નાઝની જેમ

સમૃદ્ધિ [ફેરફાર કરો] પછી અમે 40,000 / = માટે શેરીમાં એક પ્લોટ ખરીદી. પરંતુ તેની પાસે એક જૂની ઇમારત હતી, જેણે નિરીક્ષણ પાસ કર્યું નથી. અમે તેના સ્થાને બીજો બિલ્ડિંગ બનાવવા માટે સંમત થયા. તેના નિર્માણ પછી, અમે તેને નામ આપ્યું અને રોશન અને નાઝ દ્વારા ઉદઘાટન સમારંભ યોજ્યો. અમે ગ્રાઉન્ડ લેવલની દુકાનમાં જતા હતા, અમને આગલા સ્તર પર અને અમે ભાડે લીધેલા ટોચના સ્તર પર. સેડ્રુ ફ્લેટ્સમાં ગયા મકાન પૂરું થઈ રહ્યું હતું ત્યારે અમે પણ સેડ્રુ સાથે રહેતા હતા. 300 / = એક મહિનામાં જૂના સ્થાને લીઝ પર જવા માટે છ મહિના હજુ બાકી છે. અમે ઉપલા સ્તરે એક દાન (ગુજરાતી હિન્દુ) ને 100 / = ના ભાડે ભાડે લીધું, ઉપરથી અમે મુખી અમીર ભીમજીને આપ્યું. તે 1960 માં હતો. આમિર ભીમજી ગાદલા વેચતા હતા. તેમણે કસમલી ઇબ્રાહિમ હઝીના નજીકના વિભાગને પણ સંભાળ્યો.

1 9 78 માં, અમે કેનેડામાં રહેવા ગયા